หลังนายเติมศักดิ์ บุญชื่น สภาเกษตรกร จ.นครราชสีมา ในฐานะประธานคณะกรรมการด้านพืชไร่ สภาเกษตรกรแห่งชาติได้ออกมาเรียกร้องรัฐบาลให้เร่งแก้ปัญหาโรคไวรัสใบด่างในมันสำปะหลังที่กำลังระบาดอย่างหนักในขณะนี้ใน 29 จังหวัดสร้างความเสียหายแล้วไม่ต่ำกว่า 4 แสนไร่และยังขยายพื้นที่การระบาดเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงขณะนี้ยังไม่มีท่าทีว่าจะหยุดยั้งการระบาดของโรคดังกล่าว หากเป็นเช่นนี้ต่อไปเกรงว่าในปีการผลิต 2565 จะไม่มีพื้นที่ปลูกมันสำปะหลัง ซึ่งจะส่งผลกระทบไปยังโรงงานอุตสาหกรรมแปรรูปต่าง ๆ ได้
นายรพีทัศน์ อุ่นจิตตพันธ์ ผู้อำนวยการกองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย
ล่าสุด นายรพีทัศน์ อุ่นจิตตพันธ์ ผู้อำนวยการกองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย กรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวในรายการ”เกษตรวาไรตี้” ทางสถานีวิทยุม.ก.ถึงการรับมือโรคดังกล่าว โดยระบุว่า ไวรัสใบด่างในมันสำปะหลังเริ่มเข้ามาระบาดในประเทศไทยเมื่อประมาณ 3-4 ปีที่ผ่านมา โดยเริ่มจากจังหวัดแนวชายแดนได้แก่ สระแก้ว นครราชสีมา ปราจีนบุรี บุรีรัมย์ ศรีสะเกษและสุรินทร์ จนปัจจุบันก็ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาดได้นอกจากทำลายต้นพันธุ์ทิ้งด้วยการห่อถุงพลาสติกแล้วขุดหลุมฝังกลบและทำลายแมลงหวี่ขาวยาสูบ ตัวพาหะนำโรคเท่านั้น
“จากการเก็บข้อมูลล่าสุดพบว่าขณะนี้มีพื้นที่การระบาดอยู่ที่ 3.6 แสนไร่ ถ้าเทียบกับเปอร์เซนต์ของการปลูกมันสำปะหลังทั้งประเทศถือว่ายังต่ำมาก นครราชสีมาระบาดมากที่สุดประมาณ 2.7 แสนไร่จากพื้นที่ปลูกทั้งหมดล้านกว่าไร่ นอกนั้นอยู่ในหลักหมื่น หลักพันและหลักร้อยไร่”
รพีทัศน์ กล่าวต่อว่า การแก้ปัญหาตอนนี้การลงพื้นที่ไปให้ความรู้กับเกษตรกร ซึ่งเกษตรกรเขาค่อนข้างวิตก เพราะไม่สามารถแยกแยะได้ชัดเจนปัญหาเกิดจากโรคใบด่างหรือโรคชนิดอื่น อย่างเช่นต้นมันสำปะหลังขาดสารอาหารก็แจ้งเข้ามา เราส่งเจ้าหน้าที่ลงไปเก็บตัวอย่างมาวินิจฉัยให้ ซึ่งก็บอกไปว่าลักษณะเช่นนี้มันไม่ใช่ใบด่าง แต่เกิดจากขาดธาตุอาหารบ้าง จากโรคแมลงศัตรูพืชเข้าไปทำลายบ้าง
“การแก้ปัญหาตอนนี้มีอยู่ 2 วิธี ในพื้นที่การระบาดจะแจ้งให้เกษตรกรทำลายกำจัดต้นมันทิ้งด้วยการใส่ถุงฝังกลบไม่ใช่เชื้อระบาดอีกต่อไป อีกวิธีการกำจัดแมลงพาหะเป็นแมลงจุดขาวยาสูบ เราก็ให้คำแนะนำเกษตรกรถึงวิธีป้องกันอย่างไร กำจัดอย่างไร ส่วนแนวทางการจัดการในภาพรวมทั้งประเทศ กรมส่งเสริมการเกษตรกได้เสนอแผนผ่านกระทรวงเกษตรฯแล้ว ขณะนี้รอเสนอคณะรัฐมนตรีอนุมัติ”
สำหรับรายละเอียดในแผนนั้น รพีทัศน์ระบุว่าเป็นการบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างกระทรวงเกษตรฯโดยกรมส่งเสริมการเกษตร ประกอบด้วยทีมเกษตรจังหวัด เกษตรอำเภอและเกษตรตำบลร่วมกับกรมวิชาการเกษตรในพื้นที่ ร่วมกับกระทรวงมหาดไทย กรมการปกครอง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในรูปของคณะทำงานมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน ทำการตรวจประเมินแปลงตามมาตรฐานวิชาการให้การรับรองว่าแปลงนี้ทำเป็นท่อนพันธุ์ได้และเคลื่อนย้ายได้
“สิ่งที่เราพยายามทำอยู่ตอนนี้ในเรื่องการทำลาย การให้ค่าชดเชยเกษตรกรที่ควรได้รับ รวมทั้งการสนับสนุนท่อนพันธุ์ดี ต้องยอมรับว่าขณะนี้พันธุ์ต้านทานยังไม่มี มีแต่พันธุ์ทนทาน ตอนนี้ก็มีอยู่ 3 พันธุ์ได้แก่ระยอง72 ห้วยบงและเกษตรศาสตร์50 ทั้ง 3 พันธ์นี้ เราทดสอบแล้วว่ามีความทนทานต่อการเกิดโรคไวรัสใบด่าง”
ผู้อำนวยการสำนักการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ยเผยต่อไปว่า นอกจาก 3 พันธุ์นี้แล้ว เมื่อเร็ว ๆ นี้ยังได้หารือกับดร.สกล ฉายศรี ผู้เชี่ยวชาญมันสำปะหลัง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ในเรื่องการหาพันธุ์ทนทานต่อโรคเพื่อนำมาให้เกษตรกรปลูกเพิ่มเติม โดยได้รับการยืนยันจากดร.สกลว่ายังมีอีกหลายสายพันธุ์ที่ทนทาน ถึงแม้จะติดเชื้อแต่ยังสามารรถลงหัวให้ผลผลติได้ โดยอาจารย์จะส่งมอบท่อนพันธุ์ฟรีเพื่อนำไปขยายเพิ่มก่อนส่งมอบให้เกษตรกรปลูกต่อไป
“ใบด่างเราต้องอยู่กับมันให้ได้ เหมือนโรคหวัดเราต้องทำร่างกายให้แข็งแรง เมื่อมีภูมิคุ้มกันก็จะต้านทานหวัดได้โรคใบด่างในมันก็เหมือนกัน เพราะนั้นเต้องสร้างระบบต้นพืชของเราให้แข็งแรงและให้ผลผลิตให้ได้”รพีทัศน์กล่าวย้ำ
ดร.ดำรงศักดิ์ แก้ววงษ์ไหม เจ้าของไร่ทองก้อน ออร์แกนิค อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา ซึ่งมีสมาชิกเกษตรกรปลูกมันสำปะหลังในเครือข่ายหลายพันไร่ในพื้นที่จ. นครราชสีมากล่าวยอมรับว่าการระบาดของโรคไวรัสใบด่างได้สร้างความเสียหายอย่างหนักให้กับเกษตรผู้ปลูกมันสำปะหลัง จนวันนี้ก็ยังไม่มีวิธีการใดที่สามารถแก้ไขปัญหาโรคดังกล่าวได้ นอกจากทำใจยอมรับและเผชิญหน้ากับมัน ถึงแม้หน่วยราชการจะเข้ามาดูแลช่วยเหลืออย่างเต็มที่ก็ตาม ขณะเดียวกันการแยกแยะระหว่างดรคใบด่างกับโรคอื่นก็ทำได้ยาก เนื่องจากเกษตรกรไม่คุ้นชินหรือขาดความรู้ความเข้าใจในโรคดังกล่าว
“พูดได้เลยว่าต้องทำใจ เพราะยังหาทางออกไม่เจอ ผมเคยไปดูงานที่เวียดนามของเขาก็เป็นโรคนี้นะ แต่เขาก็อยู่กับมันได้ ไม่รู้จะทำอย่างไรไม่ต่างจากโควิดนั้นแหละ ไม่รู้จะไปฆ่ามันยังไง ยิ่งตอนนี้ชาวไร่อยู่ระหว่างเก็บเกี่ยวผลผลิต การซื้อขายกระจายท่อนพันธุ์ก็อยู่ในช่วงนี้แหละ ก็ต้องระวังการแพร่กระจายเชื้อ อีกช่วงก็กลางปีใกล้ต้นฤดูฝน”เจ้าของไร่ทองก้อนกล่าว
ดร.ดำรงศักดิ์ แก้ววงษ์ไหม เจ้าของไร่ทองก้อน ออร์แกนิค อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
สำหรับสถานการณ์การระบาดของโรคใบด่างมันสำปะหลัง” ล่าสุดข้อมูลสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร(สศก.) (ณ วันที่ 5 สิงหาคม 2563) พบว่า มีการระบาดใน 29 จังหวัด รวมกว่า 3.6 แสนไร่ จากพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังทั้งหมดกว่า 8 ล้านไร่ โดยจังหวัดที่พบมากที่สุด คือ นครราชสีมา จำนวนกว่า 242,000 ไร่
ทั้งนี้ หากเกษตรกรต้องการทราบข้อมูลของโรคใบด่างมันสำปะหลัง หรือแจ้งสถานการณ์ในพื้นที่ สามารถติดต่อได้ที่สำนักงานเกษตรจังหวัด หรือสำนักงานเกษตรอำเภอในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคไวรัสใบด่าง
ลักษณะโรคไวรัสใบด่างในมันสำปะหลัง